به گزارش اسلام آباد خبر ،مشاهدات میدانی نشان میدهد، خریداران این روزها وقتی به قفسه لبنیات میرسند، با چشم خود میبینند که همان بسته پنیر یا ماست، چند روز پیش ارزانتر بود. بررسی میدانی راه دانا نشان میدهد یک برند معروف پنیر ۴۰۰ گرمی UF که تاریخ تولید ۵ آبان داشت، ۸۸ هزار و ۹۰۰ تومان قیمتگذاری شده بود، اما همین محصول با تاریخ ۱۵ آبان دقیقاً ۹۹ هزار و ۶۰۰ تومان به فروش میرسد؛ یعنی فقط در ۱۰ روز نزدیک به ۳۰ درصد افزایش!
گزارشهای مشابه از فروشگاههای مختلف حاکی از آن است که بسیاری از برندها در دو ماه گذشته دو تا سه بار قیمتهای خود را بالا بردهاند، در حالی که طبق قانون، چهار قلم اصلی لبنیات (شیر کمچرب بطری و کیسهای، ماست ۲.۵ کیلویی کمچرب و پنیر ۴۰۰ گرمی UF) باید با نرخ مصوب دولتی عرضه شوند.
اما شش ماه از افزایش نرخ شیر خام گذشته و هنوز هیچ قیمت مصوب جدیدی اعلام نشده است. این خلأ قانونی، دست شرکتهای لبنی را برای افزایش خودسرانه قیمت باز گذاشته است.
سخنگوی انجمن صنایع لبنی در واکنش به اعتراضها گفت: «اگر مسئولان توانستند مرغ و تخممرغ را به قیمت پارسال برگردانند، ما هم با تورم نزدیک ۴۰ درصد، لبنیات را به نرخ قبلی میفروشیم!» او حتی پا را فراتر گذاشت و اعلام کرد: «صنعت لبنیات رقابتی است و نیازی به قیمتگذاری دستوری ندارد.»
در مقابل، لطفی، سرپرست اداره نظارت بر محصولات کشاورزی سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان به راه دانا گفت: «ما هزینههای جدید را محاسبه کرده و به وزارت جهاد کشاورزی فرستادهایم؛ آنها هنوز میگویند همان چهار قلم باید قیمتگذاری شود و ما آماده اعلام نرخ جدید هستیم.»
محسن حسنیمقدم، رئیس بازرگانی داخلی وزارت جهاد کشاورزی اما پاسخ دیگری داد: «تشخیص ذائقه مردم کار ما نیست و این کار زمانبر است؛ خواستیم مثل ۱۳ سال گذشته با همان ضوابط قبلی پیش برویم.»
سازمان حمایت در نامهای رسمی به شرکتهای لبنی هشدار داده که هرگونه افزایش قیمت بدون مجوز قانونی، تخلف آشکار است و پیگرد دارد. اما عملاً این هشدارها روی کاغذ مانده و قیمتها همچنان بالا میرود.
نکته تلخ ماجرا اینجاست که کارخانههای لبنی از شیر یارانهای (شیر خامی که دولت با ارز ترجیحی تأمین میکند) استفاده میکنند، اما محصولات خود را با قیمت آزاد میفروشند و حتی بخش زیادی از آن را با ارز آزاد صادر کرده و ارز حاصل از صادرات را هم به کشور برنمیگردانند.
تحلیل راه دانا نشان میدهد در حالی که دولت و سازمان حمایت و وزارت جهاد مسئولیت را به یکدیگر پاس میدهند، انجمن صنایع لبنی عملاً قانون را دور زده و سود خود را تضمین کرده است. مصرفکننده اما هر روز با صورتحساب سنگینتر به خانه برمیگردد.
وقتی شیر یارانهای مردم به راحتی صادر میشود و کسی هم پاسخگو نیست، شاید وقت آن رسیده که قوه قضائیه و دستگاههای نظارتی به عنوان مدعیالعام وارد میدان شوند و نگذارند حق مردم اینگونه پایمال شود.
در بازدید میدانی از بازارهای محلی، یکی از کسبه قدیمی لبنیات در میدان میوه و ترهبار، با صدایی گرفته میگوید: «شیر خام، قلب تپنده کار ماست. دیروز با ۳۷ هزار تومان کیلویی میخریدیم، امروز ۴۵ هزار شده. حالا ماست که پایهاش شیر است، از ۵۰ هزار تومان گذشته. مشتریها میپرسند چرا؟ ما هم میگوییم گرانی خوراک دام، همه چیز را به هم ریخته.» این افزایش، موجی از تعدیل نرخها را در فرآوردههای سنتی به راه انداخته؛ کرهای که قبلاً با ۱۲۰ هزار تومان به دست مصرفکننده میرسید، حالا به ۱۵۰ هزار تومان نزدیک شده و پنیرهای محلی هم از این قاعده مستثنی نیستند. خانوادههای کمدرآمد، که لبنیات بخش اصلی رژیم غذاییشان است، حالا به چای تلخ و نان خشک پناه میبرند.
اما ریشه این آشفتگی کجاست؟ دکتر مجید میرلطیفی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، در گفتوگو با دانا، از عمق بحران میگوید: «جو و ذرت، نهادههای اصلی دام، به کیلویی ۲۴ هزار تومان رسیده، در حالی که نرخ دولتیاش فقط ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان است. این اختلاف، دامدار را ورشکست میکند. وقتی وارد سامانههای توزیع میشوی، حتی یک شرکت از سر رضای خدا نیست که نهاده را به نرخ مصوب بدهد. در نتیجه شیر خام از ۳۶ هزار و ۵۰۰ به ۴۵ هزار تومان پرید، بدون اینکه کمیسیونهای دولتی جلسه بگذارند یا وزارتخانهها بحث کنند.»
وی ادامه داد: قبلاً هر سال، برای افزایش قانونی قیمت، جلسات سر و کله هم میزدند؛ یکی میگفت یک تومان، دیگری پنج تومان. حالا؟ هیچ صدایی درنمیآید، چون میدانند با چه قیمتی خوراک به دست تولیدکننده میرسد و او در آستانه تعطیلی است.
فربد، سخنگوی انجمن صنایع لبنی، هم از این سکوت گلایه دارد. او به راه دانا میگوید: «هیچ نرخ رسمی جدیدی برای شیر خام از سوی مراجع ذیصلاح اعلام نشده. دامداران در عمل، شیر را حدود ۳۰ هزار تومان به کارخانهها میفروشند، که قبلاً ۲۳ هزار تومان بود. این افزایش، بدون برنامهریزی، صنایع را فلج کرده.» این سخنان، تصویری از بازاری میکشد که در آن، دامدار برای بقا میجنگد، کارخانهدار برای سود، و مصرفکننده برای یک وعده ساده لبنیات.
علی احسان ظفری، رئیس اتحادیه فرآوردههای لبنی، نیز در گفتوگو با دانا گفت: «قیمتها در بازار بالا رفته، اما این افزایشها غیرقانونی است. واحدهای لبنی، بدون مصوبه، خودسرانه نرخها را تغییر دادهاند. همه محصولات، از تنظیم بازاری تا آزاد، تحت تأثیر قرار گرفته، اما هر کارخانه به سلیقه خودش عمل کرده.»
وی افزود: «در سال جاری، شیر خام میانگین ۳۴ درصد گران شد، مواد بستهبندی ۴۰ درصد، افزودنیهایی مثل کاکائو تا ۵۰ درصد، حملونقل ۳۰ درصد، و حاملهای انرژی و دستمزدها هم جهش داشتند. اما قیمت مصوب لبنیات؟ دستنخورده مانده.»
ظفری تأکید میکند: «شیر خام مصوب از ۱۸ هزار به ۲۳ هزار تومان رسید، اما در بازار تا ۲۷-۲۸ هزار تومان میفروشند. درخواست افزایش قیمت دادیم، اما وزارت جهاد کشاورزی بیتوجه است. از وقتی تنظیم بازار لبنیات دست این وزارتخانه است، فقط به دامدار فکر میکنند و صنایع لبنی را نادیده میگیرند.»
این گرانی خاموش، نه تنها جیب مصرفکننده را خالی میکند، بلکه یارانههای کلان دولتی را هم هدر میدهد. دولت هر سال مبالغ هنگفتی برای تولید شیر خام صنعتی یارانه میدهد تا لبنیات ارزان به دست مردم برسد، اما نظارت ضعیف بر توزیع و قیمتگذاری، این حمایت را بیاثر کرده. در نتیجه خانوارها مصرف لبنیات را کم میکنند . طبق آمار، سرانه مصرف در ایران از ۸۰ کیلوگرم به کمتر از ۷۰ رسیده ، اما تولیدکننده ضرر نمیکند؛ صادرات رونق گرفته. در سه ماه نخست سال جاری، حجم صادرات لبنیات ۲۴ درصد و ارزش آن ۳۲ درصد رشد کرده. یعنی آنچه ایرانیها از سفرهشان حذف میکنند، راهی بازارهای خارجی میشود.
پیگیریهای میدانی خبرنگار ما از دل بازار، سؤالی را برمیانگیزد: چه کسی مسئول این آشفتگی است؟ وزارت جهاد کشاورزی میگوید سازمان حمایت، سازمان حمایت پاس میدهد به وزارتخانه و در نهایت، هیچکس گردن نمیگیرد. دامدار در مزرعه، با کیسههای جو گران، زانو زده؛ کارخانهدار در دفتر، فاکتورهای سر به فلک کشیده را میشمارد؛ و مادر خانواده در آشپزخانه، به جای ماست تازه، به گزینههای جایگزین فکر میکند. این چرخه، نه تنها اقتصاد خانوار را تهدید میکند، بلکه سلامت نسل آینده را هم به خطر میاندازد – جایی که کمبود کلسیم، استخوانهای کودکان را شکننده میسازد.
در این میان، صدای مصرفکنندگان هم بلند است. خانمی میانسال در بازار تجریش میگوید: «شیر برای بچهام بود، حالا نصف میخرم. دولت یارانه میدهد، اما ما نمیبینیمش. کی پاسخگوست؟» این سؤالها، در کوچههای بازار میپیچد و پاسخی نمییابد. کارشناسان هشدار میدهند: اگر تعلل ادامه یابد، نه تنها بازار لبنیات، بلکه کل زنجیره غذایی کشور زیر فشار گرانی خاموش فرومیریزد.
قیمتها هفته به هفته جهش میکنند
رضا پاشابیگی داریانی، رئیس اتحادیه خواربارفروشان، در اعتراض به افزایش بیرویه قیمتهای مواد غذایی، از مجلس و دولت خواست توضیح دهند که چرا امسال قیمت کالاهای اساسی پنج تا شش بار جهش کرده است؟ او هشدار داد: فروشندگان به دلیل نوسان روزانه قیمتها با مشکل جدی کمبود نقدینگی مواجه شدهاند.
پاشابیگی داریانی گفت:«اتحادیه خواربار با حدود ۱۰ هزار عضو، از قبل از انقلاب و دوران جنگ تحمیلی، در خط مقدم تأمین ارزاق عمومی و مواد اولیه مردم ایستاده است.»
او افزود:«در گذشته، قیمت کالاها یکبار در سال و بر اساس تورم سالیانه افزایش مییافت. اما الان هفته به هفته، ماه به ماه، حتی لحظه به لحظه در حال گران شدن هستند. این وضعیت نه فقط برای مغازهداران، بلکه برای مردم هم تحملناپذیر شده است.»
ماست از ۱۳۰ به ۲۵۰ هزار تومان رسید؛ مردم فکر میکنند ما گران میکنیم!
رئیس اتحادیه خواربارفروشان با مثالی تأسفبار توضیح داد:«یک برند ماست دبهای که ابتدای سال ۱۳۰ هزار تومان بود، بعد از جنگ به ۱۶۰ هزار رسید و دیروز به ۲۵۰ هزار تومان! من اسم آن را نمیبرم، اما این افزایشِ غیرمنطقی، مردم را به بدبینی و ناراحتی واداشته.
او ادامه داد:«مردم فکر میکنند ما مغازهداران داریم گران میکنیم، در حالی که ما هم مثل آنها قربانی این سیستم هستیم. وقتی من برای خرید میروم، قیمت یک روز زودتر تغییر کرده، و وقتی کالا را میفروشم، دیگر جایگزین آن را ندارم. این یعنی کمبود نقدینگی و ورشکستگی حتمی.»
پاشابیگی داریانی پرسید:«آیا نظارتی وجود ندارد؟ شوینه، دستمال کاغذی، لبنیات، همه امسال ۵ تا ۶ بار گران شدهاند. در سالهای گذشته، ما قیمت را از ابتدای سال تا پایان سال ثابت نگه میداشتیم. امروز دیگر این امکان وجود ندارد.
او در پایان خواستار اقدام فوری مسئولان شد:«لطفاً یک کنترل واقعی اعمال شود. نه اینکه هر کسی دلش خواست، قیمت را بالا ببرد. سلامت سفره مردم و بقای صنف ما در خطر است.»
در بازدیدهای میدانی دیده شد که «این گرانی فقط جیب مردم را نمیزند، بلکه یارانههای کلان دولتی را هدر میدهد. دولت میلیاردی برای تولید شیر صنعتی یارانه میدهد، اما نظارت ضعیف، این حمایت را بیاثر میکند.»
- سرانه مصرف لبنیات در ایران از ۸۰ کیلوگرم به زیر ۷۰ کیلوگرم رسیده، اما صادرات لبنیات در سه ماه نخست سال جاری با حجم ۲۴ درصد افزایش به ارزش ۳۲ درصد رشد رسیده است.
« با اینکه هیچ نرخ جدیدی از سوی مراجع ذیصلاح اعلام نشده. اما واحدها بدون مصوبه، خودسرانه قیمت را تغییر دادهاند.یعنی آنچه ایرانیها از سفرهشان حذف میکنند، برای سود، راهی خارج میشود.»
- شیر خام ۳۴ درصد گران شد
- مواد بستهبندی ۴۰ درصد
- افزودنیها تا ۵۰ درصد
- حملونقل ۳۰ درصد
در این میان وزارت جهاد میگوید: «مسئولیت با سازمان حمایت است.» و سازمان حمایت میگوید: «این موضوع مربوط به وزارتخانه است.» در نهایت، هیچکس گردن نمیگیرد.
به گزارش راه دانا،گرانی لبنیات، داستانی است از ناکارآمدی نظارت، فساد در توزیع نهادهها، و بیتوجهی به صنایع میانی. دامدار ورشکست، مصرفکننده محروم، و صادرکننده سودجو؛ این سهگانه، بازار را به بنبست کشانده. تا کی این خاموشی ادامه دارد؟ شاید وقت آن رسیده که مسئولان، به جای پاسکاری، به میدان بیایند و یارانه را به سفره مردم برسانند.
خبرنگار راه دانا پیگیری میکند که آیا بالاخره قیمت چهار قلم اصلی لبنیات مصوب میشود یا این گرانی خودسرانه همچنان ادامه خواهد داشت.
منبع: راه دانا
انتهای خبر/