نورالدین زارعی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاداسلام آبادغرب؛

صنعت پتروشیمی در یک نگاه/توسعه و اشتغالزایی با احداث واحد پتروشیمی

کد خبر: 293108
|
09:51 - 1394/04/21
نسخه چاپی
صنعت پتروشیمی در یک نگاه/توسعه و اشتغالزایی با احداث واحد پتروشیمی
اسلام آباد خبر: طی یک دوره سیاسی خاص،واژه توسعه و اشتغالزایی با احداث واحد پتروشیمی توام شد! به این معنا که هرگاه صحبت از توسعه به میان می‌آمد، پیشنهاد احداث واحد پتروشیمی نیز مطرح می‌شد.

به گزارشاسلام آباد خبر، طی یک دوره سیاسی خاص،واژه توسعه و اشتغالزایی با احداث واحد پتروشیمی توام شد! به این معنا که هرگاه صحبت از توسعه به میان می‌آمد، پیشنهاد احداث واحد پتروشیمی نیز مطرح می‌شد.

نورالدین زارعی – البته اینجانب مخالف سرمایه گذاری های از این دست در منطقه نیستم بلکه عقیده دارم باید تمامی جوانب را در نظر گرفت و از هرگونه سرمایه گذاری استقبال کرد و در بحث سرمایه گذاری تنوع ایجاد نمود و با مطالعه و آمایش لازم گام برداشت. امید نسل امروز را نباید نا امید کرد ولی بحث های علمی و فنی را نباید قربانی احساسات نمود.

بسیاری از سرمایه گذاری ها شاید به ظاهر به نفع اقتصاد کشور باشد، اما در حقیقت اگر کارشناسانه با آن برخورد نشود می‌تواند مخرب‌ترین آثار را درپی داشته باشد. همان‌طور که می‌دانید برای راه‌اندازی هر صنعتی در هر نقطه از کشور باید شرایط آمایشی مورد نیاز آن صنعت به طور دقیق و موشکافانه بررسی شود.

صنعت پتروشیمی به عنوان صنعتی با ارزش‌افزوده کلان و دارنده بالاترین حجم صادرات غیرنفتی، باید در منطقه‌ای احداث شود که امکان دسترسی به بازارهای مصرف جهانی را داشته باشد. از طرفی نخستین نیاز این صنعت پس از گاز، ضرورت دسترسی به حجم زیاد آب به منظور استفاده در بویلرها برای تولید بخار با فشار بالا و همچنین خنک کردن تجهیزات خود است. به این ترتیب واحدهای پتروشیمی باید به منابع تامین‌کننده آب( مانند دریاها و دریاچه ها و..) نزدیک باشد.

هزینه کلانی را باید برای تامین خوراک، حمل‌ونقل و مهم‌تر از همه استخراج آب از سفره‌های زیرزمینی صرف کنیم چراکه ایران کشوری گرم و خشک با منابع آبی محدود محسوب می‌شود و برای تامین آب ، مجبور به حفر چاه‌های زیرزمینی هستیم. این در حالی است که استفاده از آب‌های زیرزمینی به سختی پاسخگوی نیاز آب آشامیدنی است و ایران همواره در خطر خشکسالی قرار دارد.

اسلام آباد غرب جزء مناطق کم‌آب کشور محسوب می شود و استخراج آب از سفره‌های زیرزمینی برای مصارف صنعتی درحالی که به لحاظ تامین آب آشامیدنی با مشکل روبه‌رو هستیم امری غیرمنطقی به نظر می‌رسد. با در نظر گرفتن چنین شرایطی احداث مجتمع پتروشیمی به هیچ عنوان صرفه اقتصادی ندارد چراکه بی‌شک به محیط‌زیست و آمایش این منطقه آسیب می‌رساند.

برای توسعه‌یافتگی استان‌ که از توسعه کمتری نسبت به سایر استانها بهره برده‌ است باید طرح‌های صنعتی دیگری را در نظر داشت تا کمترین آسیب به محیط‌زیست آن منطقه وارد شود.نباید احساساتی عمل کرد، باید منطقی تصمیم بگیریم.

برای احداث هر خط تولید و راه‌اندازی هر صنعتی، هزینه‌هایی که برای آن صرف می‌شود بر قیمت تمام شده کالای نهایی تاثیر می‌گذارد.صنعت پتروشیمی به نیروی انسانی، خوراک مناسب، آب فراوان، حمل‌ونقل آسان و نزدیکی به آب‌های آزاد به منظور صادرات بیشتر و ارزان‌تر، نیازدارد. چراکه ازجمله مهم‌ترین برنامه‌های اصلی این صنعت تصرف بازار جهانی محصولات پتروشیمی است. به این ترتیب احداث مجتمع پتروشیمی در منطقه‌ای که دسترسی به چنین عواملی را دشوار کند به هیچ عنوان منطقی به نظر نمی‌رسد.

تاسیس ۱۲ واحد پتروشیمی در غرب کشور معروف به پروژه باختر موجب شد تا خط لوله گازی از منطقه جنوب کشور به کرمانشاه به منظور تغذیه واحدهای پتروشیمی منطقه احداث شود. احداث این خط لوله هزینه‌های گزافی را درپی داشت که در نتیجه باید محصول تولید شده در این منطقه را به منظور صادرات به جنوب کشور انتقال دهیم. در شرایطی که اگر این واحدها در منطقه جنوب تاسیس می‌شد هزینه‌های آن به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یافت.

در برخی از مناطق کشور به علت شرایط مناسب آمایشی، واحدهای صنعتی بیشتری احداث شده و در نتیجه اشتغالزایی بیشتری شکل گرفته است. این روند از گذشته تاکنون ادامه داشته است. چنانچه که می‌بینید بزرگترین واحدهای پتروشیمی کشور در منطقه جنوبی ایران احداث شده است.

نباید تحت تاثیر تصمیمات سیاسی دست به تاسیس واحد پتروشیمی بزنیم، نمایندگان هر حوزه تنها به مشکلات و معضلات اقتصادی حوزه خود توجه دارند درحالی که باید کلان‌نگر بود. به هر حال نرخ بیکاری موجب مشغولیت فکری نمایندگان می‌شود، اما برای حل چنین مشکلی باید متناسب با ویژگی‌های منطقه تصمیم‌گیری شود. ضمن تشکر از نماینده محترم شهرستان و سایر مسئولان دست اندر کار لازم است یاد آوری کنم سرمایه‌گذاری در هر منطقه‌ای نباید به‌گونه‌ای باشد که پس از سرمایه‌گذاری موجبات پشیمانی از آن سرمایه‌گذاری را فراهم آورد.

معنای توسعه مقارن با احداث واحد پتروشیمی نیست چراکه احداث کوچکترین واحد اقتصادی و صنعتی نیازمند بررسی‌های موشکافانه به لحاظ منطقه‌ای، آمایشی و تامین مواد اولیه است و نمی‌توان صرف برطرف کردن یک مشکل هزاران مشکل دیگر به وجود آورد.

در ضمن پتروشیمی جزء صنایع درآمد زا می باشد نه اشتغال زا که در مقاله بعدی با زبان آمار در مورد آن بحث خواهم نمود.

صنعت پتروشیمی در یک نگاه (بخش دوم)

 

دکترنورالدین زارعی– در بخش اول ، به معرفی نیازهای کلی در این صنعت پرداختیم. در ادامه و در این بخش به بیان اینکه آیا این صنعت درآمد زا، یا اشتغال زا  است می پردازیم.
اگر به اطلاعات جدول زیر که از سایت  http://www.iipg.ir/ اخذ شده است بنگریم خواهیم دید که این صنعت دارای مصرف آب بسیار بالایی می باشد که بسیار حایز اهمیت می باشد و تاییدی است بر احداث پروژه های پتروشیمی در کنار منابع آبی.

صنعت پتروشیمی در یک نگاه

برای اطلاعات بیستر به سایتhttp://www.iipg.irمراجعه شود
به گفته علی ربیعی، وزیر امور کار و رفاه اجتماعی هزینه ایجاد هر شغل در کشور برای دولت در حال حاضر رقمی بین ۲۰ تا ۷۰ میلیون تومان است. اگر ما میانگین هزینه ایجاد را ۴۰ میلیون تومان در نظر بگیریم مثلا در پتروشیمی ایلام باید ۷۰ هزار شغل ایجاد می شد در حالیکه این عدد ۵۶۰ نفر اشتغال می باشد. از طرفی اگر به دوره بازگشت سرمایه ها نگاه کنیم میانگین ۴ سال می باشد یعنی سالانه حدود ۵۰۰ میلیارد تومان. بنابراین طرح های پتروشیمی طرح های درآمد زا هستند نه اشتغالزا.
نکته دیگر اگر به آمار بنگریم خواهیم دید که  درصد پیشرفت فیزیکی این طرح ها بسیار پایین است که خود می تواند دلایل مختلفی داشته باشد از جمله نیاز به سرمایه گذاری کلان و عدم اختصاص بودجه و تامین مالی به موقع پروژه خواهد بود. در حالیکه ما برای نسل امروزمان نیاز به طرح هایی با سرمایه گذاری پایین و بازدهی سریع داریم.
بر اساس خبر درج شده در خبرگزاری ایلنا جناب آقای جلوند مدیر عامل محترم شرکت پتروشیمی اسلام آباد غرب تحت عنوان « ماهان شیمی زاگرس» این مجتمع پتروشیمی را  بزرگتر از مجموع سه پتروشیمی به بهره‌برداری رسیده استان عنوان کرده اند و گفت: پتروشیمی ماهان شیمی زاگرس ، به مساحت ۷۰ هکتار در منطقه ویژه اقتصادی اسلام آباد غرب (زاگرس) طرح تولید پلی الفین از گاز طبیعی GTOP است که پیش بینی سرمایه بری طرح هفتصدو هشتاد میلیون یورو و یک هزار و هشتصد میلیارد تومان است که مجموعا حدود پنج هزار میلیارد تومان می‌شود .
مدیر عامل پتروشیمی ماهان شیمی زاگرس اظهار کرد: نیروی انسانی مورد نیاز طرح ده هزار نفر در زمان ساخت و نصب و دو هزار و پانصد نفر در زمان بهره‌برداری در رشته‌های مختلف لیسانس و فوق دیپلم است. هر چند که نماینده محترم شهرستان آمار اشتغالزایی این طرح را ۵۰ هزار نفر اعلام نموده اند.

صنعت پتروشیمی در یک نگاه1

با مقایسه اطلاعات دو جدول فوق میزان اشتغال مورد تردید می باشد هر چند که ما آرزو داریم این طرح به سرنوشت دیگر طرحهای شهرستان دچار نگردد و با بررسی کامل تمام پارامترهای فنی، اقتصادی و زیست محیطی و…  واقعا به مرحله اجرا در آید.
در بخش سوم مقاله به طرح های پایین دستی پتروشیمی می پردازیم که اشتغالزا و زود بازده خواهند بود. انتظار می رود مسئولان به طرح های پایین دستی پتروشیمی اهمیت داده تا علاوه بر اشتغال سریع سرمایه گذاری کمتری را نیاز داشته باشند.

 

انتهای پیام/

 

نظر شما

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد

پربازدیدترین ها